Airco's brengen deze dagen welkome verkoeling, maar zijn wel slecht voor het klimaat en je energierekening. Welke groene en goedkopere alternatieven zijn er?

Het gaat hard met het aantal airco's in Nederland. Bijna een op de vijf van de huishoudens heeft er al een. In meer dan de helft van de gevallen gaat het ook nog om een mobiele airco: de meest energieslurpende variant van het koelsysteem.

Als zo'n mobiele airco op een warme dag als deze 24 uur aanstaat, verbruikt hij net zoveel stroom als je koelkast in 48 dagen doet, rekende Milieu Centraal uit. Kortom: een week airco staat bijna gelijk aan een jaar koelkast.

Daar komt bovenop dat bij de installatie van veel airco's volgens Milieu Centraal koudemiddel kan vrijkomen dat ontzettend slecht is voor het klimaat.

Gelukkig zijn er duurzamere alternatieven.

Een goedkope en behoorlijk duurzame manier om een ruimte te verkoelen? Jawel, de ventilator. En voordat je snel verder scrolt voor de andere opties: nee, een ventilator hoeft niet alleen warme lucht te verspreiden.

Met een simpele truc creëer je een soort do-it-yourself-airco. Namelijk door bevroren flessen water voor de ventilator te zetten. Daardoor wordt er koelere lucht verspreid.

Maar zelfs zonder de bevroren flessen water zetten mensen, dankzij ventilatoren, hun airco minder snel aan. Door de bries in huis kan de drempel waarop de temperatuur oncomfortabel wordt met drie a vier graden worden verhoogd, blijkt uit onderzoek.

Een andere mogelijkheid: probeer op verschillende manieren de zon uit je huis te weren, adviseert Joanneke de Jongh van Milieu Centraal. "Ik zie dat veel mensen zonneschermen en schaduwdoeken ophangen. Dat is een goed idee. Zo komt de warmte niet naar binnen."

Zon weren kan nog geavanceerder. Onderzoeksinstituut TNO bijvoorbeeld, heeft samen met enkele bedrijven slimme ramen ontwikkeld. Het gaat om ramen die op basis van de buitentemperatuur uit zichzelf beslissen dat er warmte wordt doorgelaten of niet.

"Bij koude dagen wordt zonlicht juist binnenlaten, zodat je minder hoeft te stoken. En in de zomer schakelt 'ie automatisch naar het tegenhouden van de warmtestraling van de zon. Daardoor hoeft de airco niet of minder gebruikt te worden", vertelt TNO-wetenschapper Pascal Buskens.

Anders dan het zonwerende folie dat al te koop is, laat het raam dus ook warmte door in de winter. Ook hoef je alleen het glas, en niet het hele kozijn te vervangen.

Nadeel: de slimme ramen komen pas over een paar jaar op de markt. En het vergt een investering, die je na zeven jaar hebt terugverdiend. "Net als bij zonnepanelen", aldus Buskens.  

Volgens TNO moet het wel flink wat besparing op gaan leveren. "Een huishouden zou er zo’n 500 euro per jaar mee kunnen besparen ten opzichte van het beste dubbelglas dat er nu op de markt is."

Als je je huis kunt verwarmen met een radiator, waarom zou je 'm dan ook niet met een radiator kunnen verkoelen? Geen gekke gedachte.

Goed nieuws: het kan, maar je hebt dan wel een warmtepomp nodig en speciale ventilatoren die zorgen dat de koelte verspreid wordt. Ook bestaan er speciale radiatoren waar de ventilatoren al zijn ingebouwd.

Van vloerverwarming bestaat ook een versie die verkoeld. Maar omdat warmte opstijgt, zitten de verwarmingsbuizen niet in de vloer, maar in het plafond. "Het zijn feitelijk platen met buizen er doorheen", zegt Karstin Oenema van Technea, die de plafondkoeling verkoopt aan bedrijven. "En in plaats van warm water, stroomt er koud water doorheen".

De techniek kan handig zijn voor grote bedrijven of huizen die gerenoveerd worden, maar voor veel consumenten is het misschien wat aan de prijs. De techniek kost 150 a 160 euro per vierkante meter. Daarnaast heb je ook nog een warmtepomp nodig.

Een andere optie: energieopslag in de bodem. Dan wordt er koude opgeslagen in de winter dat in de zomer weer wordt gebruikt om het huis te verkoelen. En in de zomer wordt juist warmte opgeslagen dat in de winter weer hard nodig is.

Voordeel: het is hartstikke duurzaam. Nadeel: van warmte-koude opslag (WKO) wordt vaak gebruik gemaakt door meerdere (nieuwbouw)woningen tegelijk.

In je eentje een dergelijk systeem aanleggen kan wel, maar dan moet je huis er wel geschikt voor zijn. Daarnaast heb je een vergunning van de gemeente en een warmtepomp nodig.

Vind je de alternatieven teveel gedoe? Als je toch per se een airco wil, kies er dan eentje die superzuinig is, adviseert De Jongh van Milieu Centraal. Eentje met energielabel A++.

Laat de mobiele airco staan en ga voor een 'single split unit', die bestaat uit een binnen- en buitenapparaat.

"Een mobiele airco heeft een slang die naar buiten moet, waardoor je je raam of deur open moet zetten, waardoor de warmte toch naar binnenkomt."

Let ten slotte nog op het koudemiddel, adviseert De Jongh. Kies voor een airco die een natuurlijk koudemiddel gebruikt, zoals – hoe gek dat ook klinkt - CO2. "Want CO2 is in dit geval tot tweeduizend keer minder sterk dan het koudemiddel dat in veel airco's wordt gebruikt."

Altijd weten wat er speelt? Download de gratis RTL Nieuws-app en blijf op de hoogte.